Decanteren
Het overgieten van de inhoud van een fles wijn in een glazen karaf noemt men decanteren. Deze glazen karaf wordt ook wel decanteerkan of decanteerkaraf genoemd. Wat is eigenlijk het nut van het decanteren van wijn?
Karafferen
De eerste en meest gebruikte reden om wijn te decanteren is om ervoor te zorgen dat de wijn in aanraking komt met zuurstof. Volgens de kenners moet je het dan eigenlijk karafferen noemen in plaats van decanteren. Door het beluchten van de wijn openen de aroma’s en smaken in de wijn zich, waardoor deze beter tot hun recht komen. Volle jonge rode wijnen met een hoog tanninegehalte profiteren hier het meeste bij. Daarnaast zijn jonge wijnen nog niet altijd helemaal op dronk, omdat ze een korte rijpingstijd hebben gehad en er dus weinig contact met zuurstof via de kurk is geweest. Het decanteren van deze wijn en zo ineens bloot stellen aan veel zuurstof, kan de smaak ten goede komen. De jonge wijn wordt dan wat minder zuur en scherp van karakter, waardoor de andere smaken en aroma’s beter tot zijn recht komen. Men kan deze wijnen gerust twee tot drie uur voor het serveren overgieten in een decanteerkan, maar in ieder geval op zijn minst een uur van tevoren.
Oudere wijnen
Bij oudere rode wijn (5-20 jaar) kan het ademen van de wijn na een lange tijd in de fles een positief effect hebben, maar er moet dan wel op gelet worden dat de beluchtingstijd niet te lang duurt. Een uur voor het serveren overgieten in de decanteerkan is meer dan genoeg. Oudere wijnen zijn kwetsbaarder en hebben eerder de neiging om te gaan oxideren en hun smaak te verliezen bij teveel en te lang contact met zuurstof. Bij echt hele oude wijnen (ouder dan 20 jaar) is het vanwege hun kwetsbaarheid dan ook af te raden om deze in een decanteerkan te beluchten.
Wit en rosé
De meeste mensen zullen bij witte wijn of rosé wijn niet aan decanteren denken. Toch zijn er hiervan wijnen te vinden die daar baat bij kunnen hebben. Met name de wat duurdere witte en rosé wijnen die de potentie hebben om te verouderen. Deze wijnen willen direct uit de fles nog weleens wat ongemakkelijk en gesloten smaken. Door deze wijn dan te decanteren en zo te beluchten zullen de aroma’s en smaken in de wijn zich openen, waardoor ze beter tot hun recht komen. Over het algemeen zullen de meeste gedronken witte en rosé wijnen gemaakt zijn om jong te drinken en zal het beluchten van de wijn niet nodig zijn.
Portwijn
Bij portwijn ontstaat over het algemeen geen bezinksel in de fles, dus deze hoeven dan ook niet gedecanteerd te worden. Er is hier echter wel een uitzondering op de regel en dat is vintage port. Deze speciale portwijn gaat na een korte rijping in houten vaten verder rijpen in de fles. Hierbij ontstaat er een ruime hoeveelheid aan droesem. Bij vintage port is het dus aan te raden deze altijd te decanteren alvorens te serveren.
Droesem
De tweede reden om wijn te decanteren is om het bezinksel in de fles te scheiden van de wijn. Dit bezinksel wordt ook wel droesem genoemd en bestaat uit kleine deeltjes in de wijn die na verloop van tijd naar beneden zakken en samen klonteren. Dit droesem kan een belangrijke functie hebben voor de smaakontwikkeling van wijn die op de fles verder rijpt. Desondanks is het opdrinken van deze droesem niet erg aangenaam. Door de wijn heel voorzichtig in de decanteerkan te gieten, blijft de droesem in de fles achter en vult de kan zich met een mooie heldere wijn.
Rechtop
Aangezien je wijn het beste liggend kan bewaren is het aan te raden deze een dag voor het decanteren rechtop te zetten. Zo kan de droesem alvast naar de bodem zakken, waardoor er gemakkelijker en meer heldere wijn uit de fles geschonken kan worden. Uiteraard is het van belang dat men stopt met gieten zodra het bezinksel de hals van de fles bereikt. Als men liever geen droesem drinkt, valt een klein verlies van wijn helaas niet te voorkomen.
Mooi, mooi
Over de derde reden om wijn te decanteren kan ik heel kort zijn. Wijn in een karaf of decanteerkan ziet er over het algemeen mooier uit dan een fles. Bij een chique etentje of een gezellig huisbezoek misstaat een mooie wijnkaraf op tafel zeker niet. Mensen decanteren wijn soms dus ook puur voor het oog.
Soorten kannen
Voor een decanteerkan die wordt gebruikt om de wijn te beluchten kan men het beste een model kiezen met een smalle hals en een brede onderkant. De wijn kan dan het beste gegoten worden tot waar de karaf op zijn breedst is, zodat er maximaal contact met zuurstof is.
Voor een decanteerkan die alleen maar gebruikt wordt om de droesem van de wijn te scheiden en de wijn verder zo min mogelijk met zuurstof in aanraking mag komen kan men het beste een smalle karaf kiezen. Ook zijn er decanteerkannen met een dop te krijgen, om zo de wijn af te sluiten van zuurstof.
Geen decanteerkan
Mocht je niet in het bezit zijn van een decanteerkan zijn er ook andere mogelijkheden om de wijn te beluchten. Het is dan in ieder geval aan te raden de fles wijn een uur tot een paar uur voor het serveren te openen. Aangezien er in verhouding tot de fles maar een heel klein gedeelte van de wijn in aanraking komt met zuurstof zal deze manier wel een stuk minder effectief zijn dan het gebruik van een decanteerkan. Daarnaast kan men met het serveren een ruim glas gebruiken en de wijn in dat glas laten rondwalsen. Hierdoor zullen de aroma’s van de wijn veel beter vrij komen.
Bij de aanwezigheid van droesem in de wijn, moet u deze in ieder geval een dag van tevoren rechtop zetten. De wijn even kort koelen in de koelkast kan de droesem sneller laten bezinken. Zorg er wel voor dat de wijn eerst weer even op temperatuur komt alvorens te serveren.
Tegenstanders
Er zijn wijnkenners die van mening zijn dat decanteren om de wijn te beluchten juist ten koste gaat van de smaak en aroma’s in de wijn. Persoonlijk kan ik me hier niet in vinden. Uiteraard blijft de smaakbeleving van wijn persoonlijk en wat de één aangenaam vindt zal voor de ander minder prettige ervaring zijn. Zo zullen er bijvoorbeeld ongetwijfeld mensen zijn die het soms zurige en scherpe karakter van een jonge rode wijn juist zoveel mogelijk willen behouden, omdat ze dat eenvoudigweg lekkerder vinden dan wanneer de wijn belucht zou zijn. Toch zullen de meeste wijnkenners beamen dat het beluchten van sommige wijnen wel degelijk een positief effect heeft op de aroma’s en de smaakbeleving.
